Een goede leider weet medewerkers te motiveren om organisatiedoelen te bereiken. Inzicht in groepsdynamiek is hierbij van groot belang. De juiste dynamiek in een groep werkt motiverend, terwijl een negatieve groepsdynamiek het behalen van gezamenlijke doelen moeilijk, zo niet onmogelijk maakt.
Groepsdynamiek doorzien
Iedere groep heeft een eigen dynamiek: families, schoolklassen, groepen collega's. Groepsdynamiek betekent dat de individuele groepsleden op een bepaalde manier op elkaar én de leider van de groep reageren. De groepsleden ontwikkelen interactiepatronen die al dan niet productief zijn en er ontstaan ongeschreven regels waaraan de groepsleden zich moeten conformeren. Een goede groepsdynamiek is over het algemeen te herkennen aan een open en gezellige sfeer, goede samenwerking en een efficiënte uitvoering van taken. De groepsleden voelen zich veilig, waardoor zij hun mening durven te geven en conflicten op een vruchtbare manier oplossen. Er is iets mis met de groepsdynamiek als de groepsleden geen idee hebben waar anderen mee bezig zijn, over elkaar roddelen, voortdurend met elkaar in conflict raken of groepjes met een eigen agenda vormen. Ook is het mogelijk dat er enkele groepsleden zijn die een niet constructieve rol binnen de groep vervullen, zoals de clown die nooit iets serieus neemt of de criticus die de ideeën van andere groepsleden afkraakt. Deze groepsleden kunnen het functioneren van de groep als geheel ondermijnen.
Leiderschap en groepsdynamiek
Het is niet altijd eenvoudig om de dynamiek in een groep te doorzien. Groepsdynamiek hangt af van vele factoren, zoals de eigenschappen van de individuele groepsleden, externe omstandigheden en veranderingen in de groepssamenstelling. Ook leiderschap is van invloed. Een slechte groepsdynamiek is in sommige gevallen te wijten aan slecht leiderschap. Als een leidinggevende bijvoorbeeld een autoritaire stijl van leidinggeven heeft, raken medewerkers vaak gefrustreerd. Zij hebben het gevoel dat zij enkel bevelen moeten opvolgen, er niet naar hen wordt geluisterd en zij hun talenten niet kunnen benutten. Omdat emoties en gedrag in een groep aanstekelijk werken, kan de groep zich tegen de leidinggevende keren of niet meer de motivatie opbrengen om zich in te zetten. Een leidinggevende met een laissez faire mentaliteit kan daarentegen zo weinig sturing geven dat de groepsleden niet weten waar zij aan toe zijn. Dat werkt eveneens demotiverend. In zo'n geval zal vaak één van de groepsleden de leiding nemen, ook als hij of zij daar niet de capaciteiten voor heeft. Het is dan ook van groot belang dat een leidinggevende over zelfkennis beschikt en waar nodig zijn of haar stijl van leidinggeven aanpast.
Groepen juist aansturen
Bij de vorming van een nieuwe groep is er veel onzekerheid bij de groepsleden; over elkaar, over de te bereiken doelen en de uit te voeren taken. Een leidinggevende zal dan echt het voortouw moeten nemen. Als er meer duidelijkheid bij de groepsleden is over wat er van hen wordt verwacht dan zullen zij steeds meer initiatief nemen en zichzelf aansturen. De leidinggevende heeft dan een meer faciliterende rol: steun bieden, aanmoedigen en inspireren, het verschaffen van de juiste middelen en als mediator optreden bij conflicten. De belangrijkste taak van een leider is en blijft echter een brug slaan tussen de doelen van de individuele medewerkers, het team en de organisatie als geheel. Een manier om tot de juiste afstemming van verschillende doelen te komen, is coachend leidinggeven.
Coachend leidinggeven en groepsdynamiek
Het komt de groepsdynamiek ten goede als individuele groepsleden het gevoel hebben dat zij een waardevolle bijdrage leveren aan de groep en anderen hun bijdrage waarderen. Leidinggevenden moeten daarom weten wat de kwaliteiten van de verschillende groepsleden zijn en hoe zij deze zo goed mogelijk kunnen inzetten. Ook zijn werknemers bereid hard voor de doelen van de organisatie te werken als zij zichzelf hierdoor kunnen ontwikkelen. Daarom doet iedere leidinggevende er goed aan coachingsgesprekken met medewerkers te voeren: wat wil je in je werk (en leven) bereiken? Welke vaardigheden wil je verder ontwikkelen? Wat zijn je valkuilen? Hoe kan ik je bij je persoonlijke ontwikkeling ondersteunen? Als je weet wat de individuele teamleden willen bereiken dan begrijp je hun functioneren in de groep ook beter. Waarom zij meer affiniteit hebben met de ene collega dan met de andere, waarom zij opstandig worden bij veranderingen of als vredestichter optreden bij conflicten in de groep. Dit maakt het voor jou als leidinggevende eenvoudiger om de groepsdynamiek te beïnvloeden.
Training Coachend leidinggeven
Door coachend leiding te geven kun je méér uit je medewerkers halen. Niet alleen door boven een ander te staan, maar ook ernaast. Dát is coachen. Hoe je dat precies doet in de praktijk leer je in onze driedaagse training, waarbij je je persoonlijke coachingsstijl ontwikkelt.
